Wyzwoli ponad 200 miast we Francji, Belgii i Holandii, zdobędzie Wilhelmshaven; rusza do boju 1. Dywizja pancerna gen. Maczka

 
Wyzwoleńczy Szlak 1. Dywizji Pancernej
 
🇫🇷 Bayeux, Normandia, Francja
18-24 lipca 1944
 
Szef Sztabu 1. Dywizji Pancernej pułkownik dypl. Jerzy Levittoux

W drugiej połowie lipca pierwsi czterej żołnierze 1. Dywizji Pancernej znaleźli się we Francji. Byli nimi szef Sztabu Dywizji pułkownik dypl. Jerzy Levittoux i kwatermistrz dywizyjny mjr Mieczysław Rutkowski oraz ich kierowcy, Pomagalski i Przyboś, wysłani przez gen. Maczka do Dowództwa 21. Grupy Armii, w celu zameldowania o zakończeniu przygotowań 1. Dywizji Pancernej do wymarszu na front. Ponadto mieli również zapoznać się z sytuacją na froncie i z warunkami walki, w związku z czym wiele czasu spędzali w szeregach 11. Dywizji Pancernej, którą to miała właśnie zastąpić polska dywizja.

Nocą 18 lipca 1944, podczas powrotu z jednej z brygad 11. Brytyjskiej Dywizji Pancernej, którą to miała właśnie zastąpić 1. Dywizja Pancerna ich jeep został zaatakowany przez niemieckie samoloty. Pułkownik Levittoux, ciężko ranny, zmarł w drodze do szpitala, a major Rutkowski, który wprawdzie uniknął obrażeń, po kilku dniach poczuł się niedobrze i także zmarł.

Były to pierwsze straty poniesione przez 1. Dywizję Pancerną podczas kampanii w Normandii. Grób płk. Levittoux znajduje się na Cmentarzu Wojennym w Ranville – Basse-Normandie (Carré 4A, zasięg E, grób 9); wcześniej został pochowany na brytyjskim cmentarzu w Bayeux.

Wraz z polskimi oficerami zginął major Willis, brytyjski oficer łącznikowy, którego zadaniem było ułatwienie skoordynowania pracy sztabu dywizji z 21. Grupą Armii, znajdującą się na terenie Normandii od już od 6 czerwca 1944 r.

Commonwealth War Cemetery Ranville – Ranville – Basse-Normandie
Grób pułkownika Jerzego Levittoux na Cmentarzu Wojennym w Ranville

🇬🇧 Tilbury, Wielka Brytania
25 – 28 lipca 1944
 

W dniu 25 lipca 1944 r. 1. Dywizja Pancerna opuściła swoje ostatnie miejsce postoju na Wyspach Brytyjskich w Aldershot i wyruszyła do londyńskiego portu Tilbury nad Tamizą.

Przemarsz jej oraz przeniesienie całego sprzętu na okręty przebiegał bez przeszkód, z wyjątkiem jednego ataku niemieckich bombowców, który jednak nie utrudnił załadunku trzydziestu okrętów „Liberty” oraz licznych okrętów desantowych.

Załadunek paliwa w porcie brytyjskim, lipiec 1944

Podczas działań w porcie, w trakcie sporządzania list przewozowych oraz w czasie samego transportu to Brytyjczycy sprawowali operacyjną kontrolę nad każdym ruchem dywizji; dopiero po wylądowaniu na plaży w Normandii dowodzenie przekazane zostało z powrotem polskim oficerom.


🇫🇷 Arromanches, Graye / Courseulles Normandia, Francja
26 – 31 lipca 1944
 

Okręt prowadzący, na którego pokładzie znajdowała się część sprzętu i oddziałów 1. Dywizji Pancernej, rozpoczął rozładunek przy polskiej kei sztucznego portu Mulberry w Arromanches i Graye / Courseulles w dniu 29 lipca 1944. W kolejnych dniach przybywały następne okręty.

Sztuczny port Mulberry, Arromanches, lipiec 1944
Saperzy przy budowie drogi do sztucznego portu Mulberry w Arromanches, czerwiec 1944. Engineers at work on the roadway leading to the Mulberry artificial harbour at Arromanches, 14 June 1944.
Budowa kei sztucznego portu Mulberry, Arromanches, lipiec 1944
A Sherman tank of the 1st Armoured Regiment (10th Armoured Cavalry Brigade, 1st Polish Armoured Division) leaving LST and being driven onto a LST pierhead of the Mulberry artificial harbour via buffer pontoon at Arromanches, 26-28 July 1944. Note a HQ Sherman tank in the background.
A Sherman tank of the „B” Squadron, 1st Armoured Regiment (10th Armoured Cavalry Brigade, 1st Polish Armoured Division) disembarking from a LST landing craft onto the Mulberry artificial harbour at Arromanches, 26-28 July 1944.
A Sherman tank of the „B” Squadron, 1st Armoured Regiment (10th Armoured Cavalry Brigade, 1st Polish Armoured Division) disembarking from an LST onto the Mulberry artificial harbour at Arromanches, 26-28 July 1944.
A Sherman tank of the „B” Squadron, 1st Armoured Regiment (10th Armoured Cavalry Brigade, 1st Polish Armoured Division) passing over the Mulberry artificial harbour to shore at Arromanches, 26-28 July 1944.
A Sherman tank of the „B” Squadron, 1st Armoured Regiment (10th Armoured Cavalry Brigade, 1st Polish Armoured Division) commencing its journey to shore along a floating bridge at Arromanches, 26-28 July 1944.
Sherman tanks of the 1st Armoured Regiment (10th Armoured Cavalry Brigade, 1st Polish Armoured Division) going ashore over floating bridge (Roadway) from a LST onto the Mulberry artificial harbour at Arromanches, 26-28 July 1944. The nearest tank is a HQ Sherman.
A Sherman tank of the „C” Squadron, 1st Armoured Regiment (10th Armoured Cavalry Brigade, 1st Polish Armoured Division) leaving the Baily Bridge connecting the short ramp float of the Mulberry artificial harbour at Arromanches, 26-28 July 1944.
A Sherman tank of the „A” Squadron, 1st Armoured Regiment (10th Armoured Cavalry Brigade, 1st Polish Armoured Division) being driven onto a floating bridge of the Mulberry artificial harbour at Arromanches, 26-28 July 1944.

🇫🇷 Arromanches, Graye / Courseulles, Normandia, Francja

1 sierpnia 1944
 

W dniu 1 sierpnia 1944 r. wylądował na ziemi francuskiej gen. Maczek z resztą ładunku 1. Dywizji Pancernej. Tak więc po prawie pięciu latach od zakończenia kampanii wrześniowej w Polsce i trzy lata po kampanii francuskiej, polski dowódca i jego żołnierze wrócili do walki z nazistowskim agresorem. 

Tego samego dnia wybuchło Powstanie Warszawskie.